દોસ્તો ચકોતરું એક પ્રકારનું ફળ છે, જેમાં લીંબુ અને નારંગીના તમામ ગુણો જોવા મળે છે પરંતુ નારંગી કરતાં ચકોતરુંમાં વધુ સાઇટ્રિક એસિડ જોવા મળે છે અને સુગરનું પ્રમાણ ઓછું જોવા મળે છે. ચકોતરું કાચી અવસ્થામાં લીલું હોય છે અને પાક્યા પછી આછા પીળા અને કેસરી રંગનું થાય છે અને તેનો સ્વાદ ખાટો-મીઠો હોય છે.
ચકોતરુંમાં ફાઈબર અને કેલરી ઓછી હોય છે અને વિટામિન સી વધારે હોય છે. ચકોતરુંમાં જોવા મળતા પોષક તત્ત્વો સારા સ્વાસ્થ્યની સાથે અનેક શારીરિક બિમારીઓના લક્ષણોને ઘટાડવામાં અને તેને રોકવામાં મદદ કરે છે અને શરીરને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદરૂપ છે.
ચકોતરું શારીરિક સમસ્યાઓ દૂર કરવાની સાથે ત્વચા અને વાળના સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ફાયદાકારક છે, પરંતુ ચકોતરુંનું વધુ સેવન કરવાથી કેટલીક શારીરિક સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. તેથી ચકોતરુંનું સેવન કરતા પહેલા, ચાલો આ લેખમાંથી ચકોતરું વિશે જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે.
ચકોતરુંમાં પ્રોટીન, કાર્બોહાઇડ્રેટ, ફાઇબર, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમની સાથે વિટામિન સી, વિટામિન-એ, વિટામિન-ઇ, બીટા-કેરોટીન અને ફોલેટ જેવા ઘણા પોષક તત્વો હોય છે.
શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે ચકોતરુંનું સેવન ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. કારણ કે ચકોતરુંના ફળમાં વિટામિન A અને વિટામિન-Cની સાથે એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણ હોય છે, જે ચેપને રોકવામાં મદદરૂપ થાય છે. વળી વિટામિન-સી રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે અને દર્દીની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાનું કામ કરે છે.
નિષ્ણાતોના મતે ચકોતરુંમાં કેન્સર વિરોધી ગુણ હોય છે, જે શરીરમાં કેન્સરના કોષોને વધતા અટકાવવામાં અને કેન્સર સામે રક્ષણ આપવામાં મદદરૂપ થાય છે, તેથી કહી શકાય કે કેન્સરથી બચવા માટે ચકોતરુંનું સેવન ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
ચકોતરુંનું સેવન ડાયાબિટીસના લક્ષણોને ઘટાડી શકે છે કારણ કે ચકોતરુંમાં એન્ટિ-ડાયાબિટીક ગુણ હોય છે જે લોહીમાં હાજર સુગરના સ્તરને ઘટાડીને ડાયાબિટીસને સામાન્ય રાખવામાં મદદ કરે છે.
ચકોતરુંનું સેવન વજન ઘટાડવા માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે કારણ કે નિષ્ણાતોના જણાવ્યા અનુસાર ચકોતરુંની સુગંધ ભૂખની લાગણી ઘટાડે છે જે અનિયમિત ભૂખને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે અને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તેથી જેઓ પોતાનું વજન ઓછું કરવા માંગે છે તેઓએ તેમના આહારમાં ચકોતરુંનો સમાવેશ કરવો જોઈએ.
હાઈ બ્લડ પ્રેશરને સામાન્ય રાખવા માટે ચકોતરુંનું સેવન ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. નિષ્ણાતોના મતે ચકોતરુંમાં જોવા મળતા પોષક તત્ત્વો હાઈ બ્લડ પ્રેશર ઘટાડીને તેને સામાન્ય રાખવામાં મદદ કરી શકે છે. આ સિવાય તે ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરને ઘટાડવામાં પણ મદદ કરી શકે છે.
ચકોતરુંમાં બીટા-કેરોટીનની વધુ માત્રા હોય છે, જે આંખોની રોશની વધારવાનું કામ કરે છે અને તમને વૃદ્ધાવસ્થાની આંખોની સમસ્યાઓથી બચાવવામાં મદદ કરી શકે છે. વળી આંખોને સ્વસ્થ રાખવા માટે દરરોજ એક દ્રાક્ષનું સેવન કરવાથી આંખોની રોશની જાળવવામાં મદદ મળે છે.
ચકોતરુંમાં હાજર ફ્લેવોનોઈડ્સ હૃદયની બીમારીઓનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. એક રિસર્ચ અનુસાર, ચકોતરુંથી ભરપૂર આહારનું સેવન કરવાથી સ્ટ્રોક અને કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર પ્રોબ્લેમનું જોખમ ઓછું થઈ શકે છે, તેથી એવું કહી શકાય કે હાર્ટને સ્વસ્થ રાખવા માટે ચકોતરુંનું સેવન ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
કિડનીની પથરીથી પીડિત લોકો માટે દરરોજ 1 લીટર ચકોતરુંનો રસ પીવાથી ફાયદો થાય છે. ચકોતરુંમાં વિટામિન-સીની માત્રા વધુ હોય છે, તેથી આ રસ પેશાબનું pH વધારવાનું કામ કરે છે અને કેલ્શિયમમાંથી બનેલી પથરીને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
ચકોતરુંમાં હાજર વિટામિન-સી મુખ્યત્વે ત્વચાના સ્વાસ્થ્ય માટે કામ કરે છે, જે ત્વચાના રંગને સુધારવામાં, ચામડીના ફોલ્લીઓ અને ઉઝરડા વગેરેના નિશાનને હળવા કરીને મદદરૂપ થાય છે. આ માટે તમે ચકોતરુંમાંથી બનેલા ફેસ માસ્કનો ઉપયોગ કરી શકો છો અથવા તમે ચકોતરુંનો રસ સીધો ત્વચા પર લગાવી શકો છો. આ સિવાય ચકોતરુંમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ અસર હોય છે, જે સૂર્યમાંથી આવતા નુકસાનકારક યુવી સામે રક્ષણ આપે છે.
ચકોતરુંમાં હાજર વિટામિન-સી વાળના વિકાસ માટે ફાયદાકારક છે. હા, વિટામિન-સી વાળના વિકાસમાં મદદ કરે છે અને વાળને મજબૂત રાખે છે. આ સાથે તે વાળ ખરતા અટકાવે છે.
